فلسفه عید و اثرات آن در اجتماع

در برگزاری و تدویر عید ملتها، پای شعایر مذهبی دخیل بود یعنی به منظور ادای شعایر مذهبی و فکری و بلند بردن درفش همان پندارها و باورهای فکری و فرهنگی شان، روزی را جشن گرفته به شادمانی و سرور می پرداختند.

 پس منظر تاریخی عید در اسلام

فلسفه تبدیلی آن:
در زمینه تبدیلی همان دو روزی که اهالی مدینه منوره آن را جشن می گرفتند به دو روز دیگر که عید فطر و عید اضحی است علما می فرمایند: چون در برگزاری و تدویر عید ملتها، پای شعایر مذهبی دخیل بود یعنی به منظور ادای شعایر مذهبی و فکری و بلند بردن درفش همان پندارها و باورهای فکری و فرهنگی شان، روزی را جشن گرفته به شادمانی و سرور می پرداختند. رسول الله صلی الله علیه وسلم احساس خطر نمودند که اگر این مردم به تعمیل رسوم و عادتهای قبلی شان آزاد گذاشته شوند و در تدویر و تعمیل شعایر پیشینه شان مختار قرار گیرند، همان شعار دوران جاهلیت ارزش می یابد و ارزشمندی آن در دلها و افکار مردم نهادینه می شود و رویهمرفته، سکوت و خاموشی در قبال، مهر مشروعیت بر آن زده می شود و دین خالص و پالوده الهی با رسوم و عنعنات جاهلیت آمیخته می گردد. بناء، رسول الله صلی الله علیه وسلم آن دو روز را به دو روز دیگرتبدیل نمدند که در این دو روز شعایر آیین و دین حنفیت به منصه تحقق قرار می گیردو توأم با تجمل و آرایش، فرحت و سرور، عبادت و ذکرپروردگار نیز عینیت می یابد.
و دراین دو روز دروازه های طاعت نیز گشوده می شود تا اجتماع مسلمانان تنها بر مبنای لهو ولعب، تفریح خشک و وقت کشی نمی باشد. (حجة الله البالغة )

فلسفه و رازگشایی عید فطر

هردو عید از فلسفه و حکمت ویژه یی بهره وراند و همین قضیه، ارزشمندی و امتیاز شان را نسبت به اعیاد سایر ملتها تشکیل می دهد و زندگی انسان مسلمان را در همین روز هدفمند می سازد و او را از آلودگی و حرکات بی هدف دور می سازد و کارکردها و اعمال این روزش را در زمره عبادت قرار میدهد.

روزعید فطر در واقع افطار روزه وپرداخت یک نوع زکات است و دراین روز دو شادی و فرحت وجود دارد؛ نخست شادی عقلی، که عبارت از فایزآمد و موفقانه بدرشدن از یک آزمون الهی که همانا روزه ماه رمشان است می باشد و این عیدر به مثابه ادای شکرو سپاس همین نعمت است که وی توانست رکنی از ارکان اسلام را ادا کرد و توشه یی را برای سعادت مندی خود تهیه نمود و خویشتن را با تقوا و قرب الهی بیارست و به نسبت روزهای قبل از رمضان به عبادت و طاعت بيشتر پروردگار پرداخت و عيد فطر در حقيقت تجليل از پايان موفقانه و سرفرازانه اين كورس خودسازي و خودشناسي و خداشناختي است و شادماني به خاطر بهره وري از ثمرات و فوايد معنوي ماه مبارك رمضان است.

دوم شادي و فرحت طبعي كه عبارت از فراغت از روزه است كه سبب زحمت و مشقت وي قرار گرفته بود چون طبعاً در حين گرسنگي، تشنگي و كم خوابي احساس رنج و تكليف مي كند و در حين رهايي از آن يك نوع خوشي و سرور طبعي برايش دست مي دهد.

اسلام نمي خواهد اين خوشي را با لهو و لعب و سرگرمي هاي نادرست استقبال نمايد، بلكه بكار است كه با تكبير، دعا و استغفار به استقبال اين شادماني ناشي از موفقانه بدرشدن از آزمون الهي بشتابد. (حجة الله البالغة)

برخي از آداب و سنن عيد:

شب زنده داري:

شب زنده داري شب عيد به عبادت و تلاوت قرآن و ذكر و استفار، رسول الله صلي الله عليه وسلم مي فرمايد: كسي كه به نيت ثواب شب عيد فطر و اضحي را به بيداري بگذراند قلبش نمي ميريد، روزي كه قلب ها بميرند. (طبراني و دارقطني)

در اين شب دعا بيشتر نمايد، چون دعا در اين شب زود تر به تارك اجابت قرار مي گيرد. (الفقه الاسلامي و ادلته )

به خاطر اظهار نعمت و شكر پروردگار، غسل نمايد و خوشبوي استعمال كند و زيباترين لباس خود را بپوشد.

بسوي عيدگاه تكبيرگويان حركت نمايد:

در حين رفتن به عيدگاه تكبير بگويد و خدا خود را ياد نمايد.

قبل از رفتن به عيدگاه غذا خوردن:

در عيد فطر قبل از اداي نماز عيد، غذا بخورد و بهتر است كه خرما تناول نمايد آنهم كه تاق باشد، حضرت انس رضي الله عنه روايت مي كند : كان رسول الله لايغدو يوم الفطر حتي يأكل التمرات. يعني رسول خدا قبل از رفتن به عيدگاه صبحگاهان روزعيد، خرما مي خوردند.

پيش از اداي نماز عيد پرداختن صدقه فطر:

پيش از رفتن به عيدگاه صدقه فطر خود را ادا نمايد. تا بدين وسيله يك نوع آرامش و سكون به قلبهاي مساكين راه يابد.

در مصرف خانواده اش فراخي بياورد و دست باز داشته باشد.

پرداخت صدقه و خيرات خود را بيشتر نمايد.

در حين ملاقات و زيارت دوستان از خود فرحت و سرور را به نمايش گذارد و با چهره بشاش و خندان احوال پرسي كند.

اثرات و پيامدهاي سازنده روزعيد:

گرچند اين روز اثرات و پيامدهاي بيشتري دارد ولي به طور نمونه به چند آن به گونه موجز اشاره مي نمايم:

از زمره اثرات و پيامدهاي اين روز همانا پالايش و صيقلي زدن زنگاره هاي كينه، بغض، اختلاف، بدبيني و بي اعتمادي و بي باوري به همديگر است و مسلمانان را وادار مي سازد كه همديگر را به آغوش گيرند و به ملاقات و بازديد يكديگر بروند و با چهره بشاش و خندان از يكديگر جوياي احوال شند و اين روز درفش اخوت و محبت و در فرجام وحدت، قوت و نيرومندي مسلمانان را به اهتزاز در مي آورد و بسان ديوار مرصوص يكپارچگي و همبستگي شان را به نمايش مي گذارد.

و روي هم، اين روز روحيه همكاري و مساعدت با برادران همكيش تهيدست وفقير ر ا در وجود انسان زنده مي سازد و مسلمان را وامي دارد كه به گونه اي كه خودش امروز در شادماني و بهجت قرار دارد، اسباب خوشي و سرور برادر همدين خود را فراهم سازد و غبارهاي رنج، انده ناشي از فقر را از سر وصورتش دور نمايد و رسالت انساني و ديني خود را در برابر آن ادا نمايد.

نقيب الله حميد

نظرات

مطالب مرتبط

جشن گرفتن نوروز شعيره یی از فرهنگ آریایی، نه اسلامی

اگر توجه نماييم در هر كشور و جغرافيايي كه نشانه يي از تمدن و فرهنگ …

بیشتر از سیاح‌آنلاین کشف کنید

برای ادامه خواندن و دسترسی به آرشیو کامل، اکنون مشترک شوید.

ادامه مطلب