حضرت محمد ص مسلمانان را به روزه گرفتن شش روز ماه شوال که بعد از ماه مبارک رمضان ميايد تشويق نموده است. قسيمکه از ابو ايوب انصاري (رض) روايت شده است که رسول الله (ص) فرموده که: ” کسي که ماه رمضان را روزه گرفت و بعداَ آن را با شش روز از ماه شوال پيگري نمود اجرش آنقدر است
مثليکه تمام دهر (زمانه) را روزه بگيرد.)) اين حديث از طرف ابو داود، مسلم، ترمذي و ابن ماجه روايت شده است.
مراد از دهر (زمانه) دراين حديث سال ميباشد به اين معني که تمام سال را روزه گرفته باشد. پس اگر کسى بطور دوامدار هر سال همين شش روز را روزه بگيرد به اين معناست که تمام زمانه و يا عمرش را روزه گرفته است.
و همچنان تفسير اين حديث در حديث ديگري آمده است که ميفرمايد “گرفتن روزه يک ماه (رمضان) برابر روزۀ ده ماه است و و روزه گرفتن شش روز (شوال) برابر دوماه است”
متصل بعد از رمضان و يا در تمام شهر شوال؟
که اين مى شود روزۀ تمام سال. ولى آيا مطلوب روزه گرفتن اين شش روز وصل نمودن آن با ماه مبارک رمضان است تا از روز دوم عيد شروع کند چنين که کلمه (اتبعه) دلالت مى کند، و يا اگر که در هر مقطعى از ماه شوال باشد کفايت ميکند زيرا ماه شوال خود ماهيست که بعد از رمضان ميآيد؟ اين موضوعيست که فقها درآن اختلاف دارند، اما من تمايل به نظر دوم دارم که ميگويد لازم نيست شش روزشوال بطور مسلسل بعد از رمضان گرفته شود و بناً اگرآنرا بطور پراگنده بگيرد باکي ندارد.
و تنها امام مالک (رح) به اين نظر است که گرفتن روزه اين شش روز مکروه است از ترس اينکه مردم فکر نکنند که روزه اين شش روز جز رمضان است و آنرا بطور الزامي بالاي خود واجب بدانند، و اگر کسي اين شش روز را روزه نگيرد او را ملامت کنند.
فضيلت و حکم روزه گرفتن شش روز از ماه شوال
و مکروه ميداند آنرا تا باشد که سبب گمراهي نگردد و همچنان امام شاطبي تذکرداده است که بعضي از عجم دراين اشتباه واقع شده اند چنانچه همه مراسم و مظاهر رمضان را از قبيل روشن نگهداشتن منارها و گشت و گذار کسانيکه مردم را براي سحري بيدار ميکنند وغيره تاروز هفتم شوال دوام ميکرد. ليکن اينگونه خرافات نمي تواند سنت را رد کند و لازم است که کسانيکه نمي فهمند برايشان بيان گردد.
و امام مالک رح درکتاب موطآ خود يادآور گرديده است که هيچ کس از اهل علم را سراغ ندارد که اين شش روز را روزه گرفته باشد. و امام شوکاني رح به اين نظر است که ترک عمل به سنت دليل رد سنت نمي شود و براي تاکيد اين موضوع ابن عباس ميفرمايد که درقران کريم آياتي است که مردم عمل کردن به آن را ترک کرده اند. مثل ايت (واذا حضرالقسمه اولو القربي) الي اخر ايه.
وقتي حديث صحيحي براي روزه گرفتن اين شش روز دليل گردد پس در اين صورت براي راي و نظر ديگري مجال نيست خصوصا زمانيکه بين رمضان و اين شش روز فاصله نيز وجود داشته باشد.
و شايد سرمستحب بودن روزه داشتن اين شش روز دراين باشد که مسلمان درطاعت خود به پروردگارش باقي بماند و همتش بعد از ماه رمضان سست و ضعيف نگردد.
دکتور يوسف القرضاوي
ترجمه از احمد منير سعيد مجددي