ماه مبارک رمضان ماه عبادت و بندگی خالق یکتا

بسم الله الرحمن الرحیم

چکیده
ماه مبارک رمضان ماه عبادت و بنده گی خالق یکتا است. رمضان آورنده و هدیه دهنده یی عبادت؛ بنده گی خداوند متعال؛ رضایت الله متعال «ج»؛ اطاعت؛ برکت؛ اتفاق و همدیگر پذیریی؛ صبر و شکیبایی؛ انسان دوستی و… است. در این نوشته روی واژه روزه؛ احکام روزه در مورد بیمار؛ مسافر؛ زن بار دار؛ فرضیت ماه مبارک رمضان؛ مکروه کننده و باطل کننده های روزه؛ ایام حرام روزه گرفتن؛ آداب رمضان؛ فایده های رمضان؛ خوشی های عید رمضان و… بحث صورت گرفته است.

در نزد بعضی ها روزه گرفتن فقط نه خوردن و نه آشامیدن است که در اصل اینگونه نیست بلکه نیازمند: عبادت؛ پیروی از احکام اسلامی؛ ایجاد محیط رمضانی؛ رعایت روش های اخلاق اسلامی؛ امربالمعروف و نهی از منکر؛ آداب رمضانی؛ تعاون و همکاری؛ آماده ساختن جامعه برای تطبیق احکام اسلامی برای ۱۱ ماه دیگر و … است.

روزه ( صوم ):

در زبان عربی صوم به معنی: امساک و خوداری است.

در اصطلاح فقهی: خوداری همراه با قصد عبادت است از: خوردن و آشامیدن و روابط زنا شویی و سایر چیزهایی که روزه را باطل میکنند از طلوع فجر تا غروب آفتاب.

اصطلاح روزه دار

روزه دار برای آن فرد مسلمان گفته میشود که به منظور کسب و رضایت الله متعال ؛ به جا نمودن یکی از بنا های اسلام از طلوع فجر تا به غروب افتاب روزه گرفته و در این محدوده از خوردن ؛ آشامیدن و سایر عمل های که باعث باطل شدن روزه میگردد خوداری مینماید.

فرضیت ماه مبارک رمضان:

دلیلی از قرآن عظیم الشان برای فرضیت ماه مبارک رمضان

ترجمه: ” ماه رمضانی که در آن قرآن نازل گردیده است , تا مردم را رهنمایی کند , و نشانه ها و آیات اشکاری از ارشاد باشد ( و حق و باطل ) را از هم جدا سازد . پس هر یک از شما فرا رسیدن آن ماه را دریابد باید که آن را روزه بگیرد . ” (البقره :۱۸۵ )

فایده های ماه مبارک رمضان:

الف – فایده های اجتماعی

– ایجاد اجتماع اسلامی
– مصونیت حقیقی اجتماعی
– همدیگر پذیریی و همگرایی در اجتماع
– حس تعاون و همکاری در میان باشنده های اجتماع
– پیدایش حس انسان دوستی میان باشنده های اجتماع
– درک نمودن وضعیت زنده گی اجتماعی همدیگر
– محیط سالم دینی ؛ تربیتی و اجتماعی برای نسل نوین
– الگو برای جامعه های غیر اسلامی

ب – فایده های فردی

– کسب رضایت خداوند متعال «ج»
– قرب به بارگاه الهی
– محبوب شدن در جامعه اسلامی
– آمرزش گناهان
– صحتمندی و تندرستی
– آرامش روانی
– شخصیت سازی
– صبر و استقامت پیدا کردن
– کاهش چربی های اضافه بدن
– پالایش و پاکسازی سیستم هاضمه
– الگو برای انسان های غیر مسلمان

آداب ماه مبارک رمضان:

ماه مبارک رمضان ماه عبادت و بنده گی خالق یکتا است . رمضان پر برکت ترین و بهترین ماه در میان ۱۱ ماه دیگر است. در این ماه درب های جهنم بسته شده و بالمقابل درب های بهشت بروی مومنان باز میگردد. رمضان آورنده و هدیه دهنده یی عبادت؛ بنده گی خداوند متعال؛ اطاعت؛ برکت؛ اتفاق و همدیگر پذیریی؛ صبر و شکیبایی؛ انسان دوستی و… است. بنآ رمضان با این کوله بار مملو از سودمندی ها نیاز دارد تا روزه داران این ماه مبارک با رعایت نمودن آداب رمضان آن را از سایر ماه های سال مستثنی ساخته و نکات آتی را باید در ایام این ماه پر فیض رعایت نمایند.

– باید تمام اعضای بدن روزه دار روزه باشد یعنی چشم؛ دهن؛ دست؛ پا و … فقط نه نوشیدن و نه خوردن برای کمایی کردن اجر و پاداش رمضان کافی نیست.

– زمان بیشتر را برای عبادت خداوند «ج» اختصاص دادن و شب زنده داری نمودن
– بیشتر به امربالمعروف و نهی از منکر پرداختن
– قرآن عظیم الشان را تلاوت نمودن
– حوصله مند و صبور بودن
– برای فقیر ها و کسانیکه نیازمند کمک هستند کمک نمودن
– صدقه دادن
– دادن افطاری برای فقیران

– بیشتر کوشش شود که در این سی روز آنقدر اصول و اساسات دین مبین اسلام را وعظ گردد که تا ۱۱ ماه دیگر هم افکار و کردار باشنده های جامعه مطابق با قانون و احکام اسلام بوده و هر ماه را به گونه ماه مبارک رمضان سپری نمایند.

– هر فرد یک جامعه اسلامی ( عالم دین , داکتر , استاد , کارمند دولت , خبرنگار , دکاندار و…) به حسب توان خود باید بکوشد که یک محیط رمضانی ایجاد نماید.

با رعایت نمودن آداب رمضان میتوان یک محیط رمضانی ایجاد کرد که بدون شک بالای انسان های غیر مسلمان تاثیر گزار بوده و جامعه را برای ۱۱ ماه دیگر برای پیروی از احکام و قوانین اسلام آماده میسازد . پس هیچ وخت نباید به این مورد اکتفا گردد که نه خوردن و نه آشامیدن روزه است رمضان نیازمند عبادت ؛ رعایت نمودن آداب و اصول اخلاق اسلامی و … است.

مکروهات روزه:

این عمل ها هر چند روزه را باطل نمیکند اما اجر و پاداش آن را کم نموده و کراهت دارد . یعنی در نتیجه انجام دادن این اعمال امکان زیاد میرود که باعث باطل شدن روزه گردد.

– افراط در شستن دهن و بینی در حین وضو
– بوسیدن همسر به هنگام روزه
– نگاه شهوت آمیز بیش از حد به سوی همسر, غرق شدن در افکار زناشویی, لمس نمودن و در آغوش گرفتن همسر
– چشیدن طعم غذا
– گردانیدن آب در دهان بدون از وضو نمودن

روی هم رفته باید نوشت به علت عمل های فوق مکروه قرار داده شده اند چونکه به احتمال بلند انجام دادن عمل های فوق باعث باطل شدن روزه میگردد به گونه مثال شاید نگاه شهوت آمیز به سوی همسر باعث رابطه زنا شویی گردد که روزه روزه دار را باطل نماید.

باطل کننده های روزه:

– وارد شدن هر گونه مایع از هر مجرای ( چشم , بینی , گوش ) به داخل بدن
– وارد شدن هر گونه مواد خوراکی به بدن
– وارد شدن آب به بدن در نتیجه افراط در شستن دهن و بینی در حین وضو
– وارد شدن اشیا و مواد غیر خوراکی به معده از طریق دهن مانند: بلعیدن اشیا قیمتی و نخ, کاغذ و …
– اگر فردی به گمان اینکه هنوز فجر نرسیده به خوردن و نوشیدن ادامه بدهد اما متوجه شود که طلوع آفتاب صورت گرفته است روزه وی باطل است.
– هنوز زمان افطار فرا نرسیده باشد اما فرد به گمان غروب آفتاب افطار نماید روزه وی باطل میگردد.
– خارج شدن منی در نتیجه فکر نمودن در مورد مسایل جنسی و یا هم لمس کردن و یا در آغوش گرفتن
– همبستری یا روابط زنا شویی از صبح صادق تا غروب آفتاب
– مرتد شدن از اسلام و برگشت دوباره به اسلام در همان روز باعث باطل شدن روزه میگردد.
– استفراغ نمودن عمدی

در حالت های که روزه باطل نمیگردد:

– فرو بردن آب دهن ( منظور از آب دهن در اینجا آن آب است که در دهن وجود دارد.)
– فرو بردن ناگهانی و غیر ارادی پشه و حشرات
– گرد و خاک راه و کارگاه ها ؛ دود و بخار هایی که از آن امکان پرهیز وجود ندارد
– احتلام و خروج منی به هنگام خواب روزه را باطل نمیکند.
– خوردن و آشامیدن غیر عمدی در حالتی که از روزه دار بودن خود آگاه نباشد با استناد به حدیث پیامبر اسلام «ص» ” کسی که روزه دار بودن خود را فراموش کرده و چیزی بخورد؛ نیاز به کفاره و قضا ندارد. ” ( رواه الدار قطنی )

ایام که در آن روزه گرفتن حرام است:

– روز های عید رمضان و عید قربان
– سه روز پس از عید قربان « ایام التشریق »
– روزه خانمها در ایام عادت ماهانه و پس از تولد فرزند تا پاک شدن
– روزه گرفتن بیماری که باعث شدت بیماری یا مرگ احتمالی او گردد.

احکام روزه در مورد بیمار؛ مسافر؛ زن بار دار

الف – مسافر

اگر سفر در مسافه ۴۸ مایل یا ۸۴ کیلومتر باشد اجازه دارد که روزه نگیرد بعد از بازگشت همان تعداد روز ها را روزه گیرد در صورتیکه سفر به او سخت بگزرد . اگر سفر به او سخت نمی گذشت و خودش بخواهد میتواند در جریان سفر روزه بگیرد.

ب – بیمار

اگر فردی بیمار گردد و نتواند روزه بگیرد پس از بهبود یافتن به تعداد آن روز های قضا شده روزه بگیرد. اگر بیماری وی معالجه نگردید و ادامه یافت برای هر روز قضا شده باید به مقدار یک وعده غذای انسانی مستمند کفاره بدهد.

ج – زن بار دار

هر گاه زنان بار دار به علت ضرر به طفل اش نتواند روزه بگیرد روزه خود را قضا نموده و قضایی آن را بعد از زمان معذوریت خود روزه بگیرد. در صورتیکه از لحاظ وضعیت مادی زنده گی بهتر داشته باشد به تعداد روز های قضا شده به مقدار یک وعده غذای مستمند کفاره هم بدهد بسیار خوب خواهد بود.

اجر و پاداش های رمضان برای روزه داران:

ماه مبارک رمضان دارای اجر و پاداش های بی شماری است که نمیتوان در چند برگه از کاغذ آن را نوشت بنا در این قسمت به گونه کوتاه روی اجر و پاداش آن اشاره میگردد.

حضرت پیامبر «ص» میفرماید: ” بهترین و برترین صدقه و احسان آنست که در ماه مبارک رمضان انجام گیرد. ” (رواه الترمذی)

حضرت پیامبر «ص» میفرماید: ” هر کس در ماه رمضان بر اساس ایمان و امید اجر و پاداش به نماز قیام کند ؛ گناهان پیشین او بخشیده میشود . ” ( متفق علیه )

حضرت پیامبر «ص» میفرماید: “نماز های پنجگانه و نماز جمعه و ماه رمضان تا ماه رمضان آینده – اگر از گناهان کبیره دوری شود – بقیه گناهان را پاک و بی اثر می نمایند. ” (رواه مسلم)

حضرت پیامبر «ص» میفرماید: “روزه و قرآن روز قیامت به شفاعت برای انسان بر می خیزند . روزه میگوید: پرودگارا روز ها من مانع خوردن و آشامیدن او می شدم. قرآن هم میگوید: من هم شبها را مانع از خواب او می گردیدم ؛ پس شفاعت ما را در مورد او بپذیر. ” (رواه احمد والنسایی)

حضرت پیامبر «ص» میفرماید: “عمره در ماه رمضان با حج نمودن به همراه من همسان است. ” (متفق علیه)

حضرت پیامبر «ص» میفرماید: “بهشت را درب ایست که آن را « ریان » گویند : که در روز قیامت روز داران از آن درب وارد بهشت میشوند ؛ و دیگران را از آن راه نمی دهند ؛ و صدا میزنند که : روزه داران کجایند ؟ و همه آنان بر می خیزند و به جز آنان کسی دیگر از آن درب وارد بهشت نمیگردد ؛ و پس از وارد شدن شان درب را می بندند . ” ( متفق علیه )

حضرت پیامبر «ص» میفرماید : ” روزه وسیله محافظت از آتش است ؛ همچنان که شما در جنگ لباس زره و ضد شمشیر بر تن میکنید . ” ( رواه احمد )

حضرت پیامبر «ص» میفرماید : ” روزه بگیرید تا تندرست بمانید . ” ( رواه ابن السنی و ابو نعیم )

آن چنانکه در فوق تذکر رفت اجر و پاداش ماه مبارک رمضان بی شمار بوده نمیتوان آن را در چند برگه از کاغذ گنجاند . روی هم رفته به گونه مختصر با استناد به حدیث های فوق میتوان نوشت که ثواب انجام دادن هر عمل نیک در این ماه نسبت به سایر ماه های سال اجر و ثواب بیشتر دارد . در یکی از احادیث پیامبر بزرگ اسلام «ص» روزه را به لباس زره تشبیه نموده است یعنی روزه در حقیقت زره در برابر گناهان است که مانع سرایت گناهان به انسان مومن میگردد و مسلمانان را از شر گناهان کبیره و صغیره در امان نگهمیدارد . در قسمتی دیگری از این حدیث روزه را رسول گرامی «ص» به وسیله محافظت از آتش تشبیه مینماید . یعنی روزه وسیله ایست که یک انسان مسلمان را در مقابل آتش جهنم محافظت میکند . صحتمند بودن خود یک نعمت بزرگ الهی است که حتی انسانهای غیر مسلمان نیز آرزوی آن را دارند پس این رمضان است که انسان مسلمان را صحتمند و تندرست نگهمیدارد . روزه باعث فلاح و رستگاری مسلمانان در هر دو دنیا میگردد.

عید رمضان:

پیامبر بزرگ اسلام «ص» میفرماید ” هر گاه هلال ماه را دیدید روزه بگیرید! و هرگاه دوباره آن را دیدید روزه را به پایان ببرید: اگر هوا ابری بود سی روز را کامل کنید.” (رواه مسلم) یعنی بعد از ختم ماه مبارک رمضان عید رمضان است که از جمله روز های خاص و مناسبتی مسلمانان به حساب رفته که سه روز میباشد.

عید در حقیقت خوشی مومنان است که بعد از سپری کردن یک ماه عبادت و اطاعت خالق یکتا دوباره به فرمان او روزه خود را به پایان میرسانند . مومنان با چهره های نورانی؛ تن های مملو از عطر بنده گی و عبادت یک ماهه ؛ وجدان های پاک ؛ دستان صدقه دهنده ؛ بدن های سالم و صحتمند و قلب های پاک از کینه و عداوت بعد از سپری کردن یک ماه عبادت نماز عید را در یک فضای برادری و همدیگر پذیریی ادا نموده و پرچم اتفاق در جهان اسلام به اهتزاز در می آید . عید به معنی این نیست که عبادت یک ماهه را فراموش کرده و در مغایرت با اسلام به تفریح و شادمانی پرداخت.

جای تاسف و تاثر در اینست که یک تعداد عبادت یک ماهه خود را در سه روز عید به باد فنا می سپارند و خود را دوباره در گناه غرق میسازند. بنا باید کوشش گردد که از ایام عید رمضان نیز در چوکات دین مبین اسلام تجلیل به عمل آید.

سخن پایانی:

ماه رمضان پر برکت ترین و بهترین ماه سال است. در این ماه رحمت الهی نازل گردیده درب های جهنم بسته شده در مقابل درب های بهشت باز میگردد و شیطان ها هم به زنجیر کشیده میشوند. در این ماه بنده گان الله متعال به آزمون گرفته میشوند. آزمون که قوت ایمان ؛ صبر ؛ شکیبایی ؛ بنده گی ؛ایستاده گی؛ عبادت و… پیروان دین مقدس اسلام را دربر دارد.

همواره باید کوشش گردد که در ایام ماه مبارک رمضان آداب رمضان رعایت گردد زمانی که آداب رمضان مراعات شد محیط واقعی رمضانی آن چنانکه اسلام میخواهد ایجاد میگردد . با ایجاد چنین محیط میتوان از این ماه در خصوص: عبادات ؛ تشریح مفهوم و معنی اصلی رمضان ؛ امر بالمعروف و نهی از منکر ؛ تبلیغ دین ؛ ترویج و نهادینه سازی اصول و روش های اصیل اخلاق اسلامی ؛ حجاب اسلامی ؛ اجتماع اسلامی ؛ دعوت غیر مسلمانان به دین مقدس اسلام استفاده اعظمی نمود . عبادات در ماه مبارک رمضان مطابق به اصول دین مبین اسلام صورت بگیرد تا باشد اجر و پاداش بیشتر از عمل های نیک در جریان این ماه پر فیض حاصل گردد.

هر فرد جامعه اسلامی در هر شغلی که مصروف است باید بکوشد که در جریان این ماه یک محیط واقعی رمضانی را ایجاد نموده تا باشد عبادات هر فرد جامعه اسلامی مورد قبول درگاه حق قرار گیرد . در جریان این ماه باید شیوه زنده گی مان با سایر ماه تفاوت چشمگیر پیدا نماید و این تفاوت را تا ۱۱ ماه دیگر هم کوشش نهایی نماییم که حفظ گردد اینگونه نگردد که در روز اول عید رمضان با انجام دادن هزاران گناه به نام خوشی عید عبادت یک ماهه خود را به باد فنا بدهیم . در جریان ایام روزه باید مکروه ها ؛ باطل کننده های روزه را نیز باید مدنظر گرفته و از آن عمل ها خوداری نماییم . آنگونه ماه مبارک رمضان را سپری نماییم که هنگام رفتن از این دنیا کوله بار مان مملو از عمل های خوب و نیک باشد . به امید آنکه هر مسلمان بتواند خداوند بزرگ «ج» را از خود راضی نگهداشته و در هر دو دنیا رستگار و سربلند گردد.


منابع:

الجزایری, ابوبکر, عبدالعزیز سلیمی. کلیات اسلام. ایران؛ نشر احسان (۱۳۹۰)
حدیث های حضرت محمد مصطفی «ص»
گوگل

نویسنده: میلاد “سیار”

نظرات

مطالب مرتبط

در رمضان برای حفظ سلامت وجود چه باید کرد؟

رمضان امسال در نیم کرۀ شمالی در طولانی‎ترین روزهای سال و گرمترین روزهای تابستان تصادف …

Discover more from سیاح‌آنلاین

Subscribe now to keep reading and get access to the full archive.

Continue Reading