قرآن و سنت مسیر ره یافته گی

قرآن و سنت دو اصل به هم پیوسته براي كسب معرفت دینی مسلمانان است، اما برای شناخت عملی قرآن و سنت، نیاز به پایه ی دیگر داریم که اسلام آن را به نام ایمان صحابه معرفی کرده است و این سه یعنی قرآن، سنت و ایمان صحابه، چون نردبانی سه پله ای هستند

 که طی آخرین پله ی آن منتهی به صراط مستقیم الهی می شود و کاستن هر یک، رسیدن بدان هدف متعالی را برای انسان غیر ممکن می سازد! 

الزامی بودن قرآن و سنت به عنوان دو سرچشمه ی اصلی برای سیراب کردن تشنه گان معرفت اسلامی امری بسیار واضح می باشد ولی عنصر سوم یعنی ایمان صحابه، موضوعی است که اهمیتش معمولاً از نظرها پنهان می ماند و به عنوان سومین مرجع اصولیی که صحت ایمان هر مسلمان متکی بدان می باشد کم تر مورد توجه قرار می گیرد!

نگاهی به کلام الله مجید و سپس سنت نبوی صلی الله علیه وسلم نشان می دهد که کمال ایمان و هدایت یافته گی مسلمانان و غیر مسلمانانی که خواسته باشند وارد دایره ی اسلام گردند، وابسته به متابعت ایمانی از اصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم می باشد چنان که قرآن این ادعا را با صراحت چنین بیان می دارد:

(فَإِنْ آمَنُوا بِمِثْلِ مَا آمَنتُم بِهِ فَقَدِ اهْتَدَوا )( وَّإِن تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا هُمْ فِي شِقَاقٍ) (بقره/۱۳۷)

»[ای اصحاب رسول الله!] اگر آن ها، همان گونه که شما بدان ایمان آورده‌اید، ایمان بیاورند، هدایت یافته‌اند و اگر [از طرز ایمان شما] سرپیچی کنند، از حق جدا شده‌اند«.

آیت مبارکه ی فوق به ما تصریح می کند که چگونه گی باور به قرآن و سنت، مقید به متابعت از کیفیت ایمان اصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم بدین دو مرجع اساسی اسلام می باشد و بدون توجه به این مثالیت برجسته، هیچ ایمانی ایمان نخواهد بود و هیچ مدعی، محق و بر صراط مستقیم الهی استوار شده نمی تواند!

آری! برادر و خواهر مسلمان! اگر امت اسلامی تا به حال زنده است، این زنده گی از برکت تمسک بدین آویزه ی محکم می باشد و مادام که مسلمین با این سه معیار اسلامی سلامت ایمانی خود را به سنجش بنشینند و برای رسیدن به کمال ایمان و بنده گی حق جل شأنه، بدان در آویزند، هیچ هجوم و توطئه ای نمی تواند بر ضد آنان کارگر افتد و یا حقیقت و درخشنده-گی گوهر اسلام را از نظرها پنهان بدارد! اما مصیبت زمانی آغاز می شود که امت اسلامی به این مبانی یا به یکی از آن بی-توجهی نشان داده و در قبال آن با بی مسؤولیتی رفتار نماید! چنین رفتاری موجب از میان رفتن عزت و وقار مسلمانان شده علاوه بر این که از سیر تکامل ایمانی مسلمانان جلوگیری می کند، با ایجاد سردرگمی، در نهایت امت را به صورت کلی در دیگر مجاری حیات نیز دچار انحطاط و عقب مانده گی می گرداند.

مع الاسف دقیقاً به غرض رسیدن به همین منظور قرن هاست که از سوی پایگاه های رنگارنگ جاهلیت تلاش های سخت در جریان است تا اولاً مسلمین را از این سه اصل حیاتی دور کنند و یا آنان را به سنت بی علاقه سازند و یا حد اقل به یک اصل یعنی متابعت از ایمان اصحاب، اعتماد و اتکای مسلمین را از میان بردارند! این است که می نگریم در روند تاریخ اسلام، جریان های منحرفی همانند سبئیان یعنی پیروان عبدالله بن سباء فیلسوف نو مسلمان یهودی، باطنی ها، قرامطه، فلاسفه و به اصطلاح معتزلیان جدید و… از قرن اول هجری تا عصر حاضر، از این دین حنیف قرائت های انحرافی گوناگون ارائه داده و عده ای بسیار از مسلمانان را در وادی گمراهی سرگردان کرده اند.

و حال اما در این برهه ی حساس نیز چون همیشه، برای شناختن سره از ناسره فقط این محک دقیق اسلامی به کار می آید تا حقیقت دین و جاهلیت را بر همه گان آشکار سازد و از کج روی ها جلوگیری به عمل آورد.

با توجه به تحولات مثبت پدید آمده در جغرافیای اسلام، آیا می توان انتظار داشت که امت ما بدان حد از صلاحیت رسیده است تا با تمسک بدین سه معیار مهم اسلامی، حق و ناحق بشناسد و در پرتو این شناخت سرنوشت ساز، دنیا و آخرت خویش را سرو سامانی دوباره بخشد؟!

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

سرمقاله ی شماره ی ۱۱۲ ماهنامه ی معرفت

نظرات

مطالب مرتبط

از مناظر رستاخیز (روز قیامت)

قرآن کریم در اماکن مختلف بویژه در سوره های مکی با اسلوب وبیان منحصر بخود، …

Discover more from سیاح‌آنلاین

Subscribe now to keep reading and get access to the full archive.

Continue reading