ريشه لغوی و پيشینه تاريخی جشن روز اول سال نوروز

قواميس و فرهنگهاي لغت اعم از عربي و عجمي بالاتفاق نوروز را به معناي روز نو معنا کرده اند، صاحب معجم الوسيط و ترتيب قاموس المحيط گفته اند: ” نوروز اوالنيروز (بالفارسية) اليوم الجديد وهو اول يوم من السنة الشمسية الايرانية ويوافق اليوم الحادي والعشرين من شهرمارس من السنة الميلادية وعيد النوروز أکبرأعباد القومية الإيرانيه”. يعني نوروز يا نيروز به فارسي به معناي روز نو وآن نخستين روز سال شمسي است که با روز بيست و يکم ماه مارچ سال ميلادي موافق مي آيد، و عيد نوروز یکی از جشن‌های بنیادین آسیا شناخته می‌شود. نوروز در ۹ کشور ایران، افغانستا، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قزقیزستان، و آلبانی با همین نام تعطیل رسمی است.

ولغت نامه دهخدا که امروز از مراجع مهم لغوي وفرهنگي به حساب مي آيد راجع به نوروز به نقل از قاموس ها و فرهنگهاي مختلف نوشته است: ” (نوروز) روز اول ماه حمل (فروردين) که رسيدن آفتاب است به نقطه اول حمل و به نقل از رشيدي ” مي نويسد: (نو روز) روز اول حمل (فروردين) که رسيدن آفتاب به برج حمل است وابتداء بهار است و اين را نو روز کوچک و نوروز عامه و نوروز صغير گويند و نيز ششم حمل (فروردين) ماه روز مرداد را نو روز بزرگ و نوروز خاصه گويند و عين مطلب را “جها نگيري” نيز ذکر کرده آنرا به نوروز عامه و خاصه تقسيم کرده است.

ابوريحان بيروني راجع به نوروز گفته است: نو روز کلمه فارسي به معناي روز نو است وبه اصطلاح زبان پهلوي ايراني روز اول ماه سال را نو روز مي گويند، واين روز، جشن وتجليل آن خيلي سابقه تاريخي دور ودرازي دارد که ريشه تاريخي آن به زمانهاي قبل از جمشيد بر مي گردد.

بنا بر داستانهاي شاهنامه جمشيد پسر طهموريث جشن باستاني نو روز را بنانهاد و رسوم وآئيني را بر قرار ساخته است.

و برخي نگاشته اند که: نوروز در زمانه هاي پيش درآغاز بهار نبود بلکه در فصول سال بصورت دوراني تغيير مي يافت گاهي به بهار وگاهي به تابستان وزماني هم به زمستان اتفاق مي افتاد ودرسال۴۷۱هـ عمرخيام وشماري ازمنجمان ديگر به دستور جلال الدين ملک شاه سلجوقي تقويمي را بنام تقويم جلالي ترتيب دادند و نوروز را در روز اول بهار روز اول برج حمل قرار دادند.

و طوريکه فرهنگ حسن عميد مي نويسد :” نوروز نزد اهل فارس به نوروز عامه ونوروز خاصه تقسيم بود: نوروز عامه همان پنج روز اول از جشن نوروز بود که پادشاهان فارس حاجتها وضرورتهاي مردم را روا مي کردند وروز ششم را نو روز خاصه يا نوروز بزرگ مي ناميدند که در آن روز خواص ونديمان خود را مي پذيرفتند و به عيش وعشرت مي گذرانيدند.

مؤرخان وفرهنگ نويسان چيزهاي زيادي راجع به ريشه لغوي وتاريخي جشن نو روز نوشته اند که حاصل وخلاصه وفشرده آنرا ما درين سطور کوتاه گنجانيديم که ديگر نيازي به تفصيل وتوضيح بيشتري ديده نمي شود.

نظرات

مطالب مرتبط

جشن گرفتن نوروز شعيره یی از فرهنگ آریایی، نه اسلامی

اگر توجه نماييم در هر كشور و جغرافيايي كه نشانه يي از تمدن و فرهنگ …

Discover more from سیاح‌آنلاین

Subscribe now to keep reading and get access to the full archive.

Continue reading